de zijtuin, een donkere wildernis.
een tuin zoals ik ze vaak aantref
De tuin van het huis dat ik en mijn vriendin in 2016 kochten, is ooit ontworpen door een tuinarchitect. Tot die conclusie kwamen we na een aantal maanden want er was niets meer van te zien. Zevenblad, braam, tal van woekerende vaste planten, klimop en eindeloos veel zaailingen hadden de tuin in hun greep. Struiken werden te groot, te rigoureus gesnoeid en waren daarna niet meer in de hand te houden. De tuin groeide langzaam maar zeker dicht en het aantal soorten was sterk afgenomen. Ook daar kwamen we pas later achter. Ons snoei- en opruimwerk bracht licht en ruimte. Dit wekte de restanten van de oorspronkelijke aanplant weer tot leven. Ik heb uiteindelijk meer dan 70 verschillende bloemen geteld in het eerste jaar dat wij er woonden.
Het was al snel duidelijk dat de tuin een complete revival nodig had. Eigenlijk was het een tuin zoals ik ze vaak aantref bij klanten. Maar waar begin je? We besloten eerst te bepalen of we de hoofdlijnen van de tuin wilden handhaven. Dat was grotendeels het geval. Hier en daar hebben we de lijnen nog wat meer organisch gemaakt. Daarna konden we afhankelijk van het seizoen gaan snoeien, verplanten en rooien. Beetje bij beetje en in afwachting van wat er na elke handeling zou gebeuren. En zo werd onze tuin de perfecte leerschool.
Eigenlijk is de tuin in de herfst het mooist, zelfs toen ie nog verwilderd was zoals hier.
Licht, ruimte en doorkijkjes
We hadden veel keuzes te maken. We wilden vooral het licht en de ruimte terug in de tuin. Het licht voor al het leven in de tuin en de ruimte voor onszelf. Slechte struiken moesten wijken, mooie struiken op de verkeerde plaats moesten verhuizen. Soms gaven we struiken of coniferen nog een kans, zoals de rij Taxussen op de foto hieronder. Om later tot de conclusie te komen dat rooien een beter plan was. En met pijn in het hart kozen we er voor om een aantal bomen te kappen. Er stonden er simpelweg te veel op een kluitje. Het hout versnipperden we voor nieuwe tuinpaden en als mulchlaag voor de arme zandgrond. Dit bleek een goede zet. De bodem blijft er veel langer nat van, er komt veel meer bodemleven en dat trekt weer vogels aan. Onlangs heb ik weer een flinke lading laten komen. Een van de bomen hebben we een stukje ingezaagd en daarna afgebroken. Het restant van de stam geeft een mooie leefomgeving voor allerlei kleine dieren.
Ik hou van doorkijkjes. Deze tuin leent zich er uitstekend voor, ware het niet dat alle struiken een muur vormden vanaf de grond. We hebben de Rhododendrons opgesnoeid en veel andere struiken in een vorm geknipt die natuurlijk oogt en nieuwe doorkijkjes opleverde.
als de nieuwe Taxussen hoog genoeg zijn, hebben we ook in de zijtuin een natuurlijk zitplekje in de ochtendzon onder de eiken en de dennen.
Zitplekjes en blikvangers
Doorkijkjes hebben alleen effect als je ook daadwerkelijk op plekken komt van waaruit je de doorkijkjes kunt zien. En het is nog effectiever als er aan de andere kant een blikvanger staat. We kozen nieuwe plekken om te zitten, in de voortuin, de zijtuin en de achtertuin. Met doorkijkjes naar bloemenborders, mooie solitaire struiken en een voorheen verstopt vijvertje. En we plaatsten een tuinhuis met veranda op de plek waar de tuin voorheen leek op te houden. Aan de veranda maakten we een natuurlijke vijver met een takkenwal als achtergrond. Dit is de beste plek van de tuin geworden.
in een bostuin is altijd wat te doen
Het klinkt allemaal makkelijker dan het was. Wonder boven wonder hebben we al het zevenblad handmatig weten uit te roeien en ook de bramen lijken we er onder te hebben. Maar zodra de ene woekeraar uit beeld was, nam een andere de zaak weer over. Het is niet erg om hier en daar planten te hebben groeien die je daar niet hebt neergezet, maar vaak zijn dat juist degenen die in een mum van tijd beeldbepalend worden. En als je controle wilt houden op hoe je tuin zich ontwikkelt dan kun je je niet al te veel coulance permitteren. In onze tuin leken er zich oneindig veel van dergelijke kruiden te hebben gevestigd en ze grepen om beurten hun kans. Nu, in 2019, hebben we het onder controle, al moeten we nog altijd opletten. In 2018 was het een mastjaar voor de eiken. De takken hingen in augustus krom van de eikels. Er viel een onvoorstelbare hoeveelheid eikels in onze borders. Van onze eigen eiken en van die op de gemeentegrond. En al die eikeltjes werden vanaf juni 2019 kleine boompjes. Met andere woorden: in een bostuin is altijd wat te doen.
Dieren
We willen graag een tuin waarin dieren het naar hun zin hebben. We moesten dus zorgen voor water, voedsel en schuilplaatsen. In de voortuin hadden we al een klein vijvertje. Dat is een soort paddenpoel geworden. Ook hebben we daar van stronken van coniferen en struiken schuilplaatsen gemaakt. In de achtertuin lokten we met onze nieuwe vijver in een mum van tijd libellen, juffers, salamanders en ontzettend veel vogels. We hebben in de borders veel planten aangeplant waar vlinders en bijen op af komen, vanaf het vroege voorjaar tot het late najaar. Er stonden al een appel- en pruimenboom. Hier mogen de dieren zich aan te goed doen. Het grasveld bestaat voor een groot deel uit mos, klavers en andere kruiden. We kozen er voor om dit zo te laten en het beperkt te onderhouden. Een strak gazon vraagt heel veel onderhoud en heeft bovendien niet veel te bieden aan het leven in de tuin. We maaien ons grasveld slechts af en toe zodat vooral de hommels en bijen zich kunnen laven aan de klavers en pinksterbloemen. De paardenbloemen verwijderen we wel. En al zijn juist deze erg goed voor de bijen, het is voor ons net een stap te ver in het toelaten van vrije natuur in onze tuin. Achter in de tuin hebben we van ons snoeiafval over een lengte van ongeveer 25 meter een takkenwal gemaakt, naast de wal bij de vijver waarop de vogels hun vleugels in de zon drogen. En de eekhoorns? Die waren er al.
